Sytuacja przedsiębiorcy po wprowadzeniu Polskiego Ładu: najważniejsze projektowane zmiany

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektowanej ustawy - Polski Ład jest to kompleksowy program społeczno-gospodarczy. Z ww. uzasadnienia wynika, że celem projektowanej ustawy jest stworzenie przyjaznego i sprawiedliwego systemu podatkowego, który pozwoli Polsce na zajęcie dominującej pozycji w wyścigu o inwestycje, będącego efektem procesu zmiany globalnych łańcuchów dostaw. Ponadto, jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy, w wyniku kryzysu wywołanego epidemią COVID-19 państwo polskie zmuszone jest do szukania nowych rozwiązań wspierających wzrost oraz stabilizację nadwyrężonych wpływów budżetowych. Okoliczności te powodują, że koniecznym jest wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego nowych rozwiązań prawno-podatkowych.

Według resortu finansów: „Polski Ład to również podatkowy restart gospodarki. Nie tylko zmniejszenia klina podatkowego, ale również szereg innych reform kierowanych do przedsiębiorców. To cały pakiet rozwiązań dla tych, którzy inwestują w innowacyjne rozwiązania, nowe produkty, chcą się rozwijać i podbijać nowe rynki.”

Do czołowych założeń Polskiego Ładu należy zaliczyć zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych, które mają polegać w szczególności na:

• podwyższeniu do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej - kwota wolna będzie miała zastosowanie do wszystkich podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych,
• podwyższeniu do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku - do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 120 000 zł zastosowanie będzie miała stawka podatku w wysokości 17%, a od nadwyżki ponad tę kwotę podatek będzie wynosił 32%,
• ujednoliceniu dla wszystkich podatników stawki składki zdrowotnej do wysokości 9% - zniesiona zostanie możliwość odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jedną z najistotniejszych zmian z punktu widzenia przedsiębiorców będzie zmiana zasad rozliczania składki zdrowotnej. Po wprowadzeniu Polskiego Ładu podstawą obliczania składki zdrowotnej będzie rzeczywisty dochód uzyskany przez przedsiębiorcę. Biorąc pod uwagę, iż ma zostać zlikwidowana możliwość odliczenia części zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych, w praktyce będzie to oznaczało podniesienie stawek opodatkowania PIT o 7,75%. Natomiast w przypadku przedsiębiorców rozliczających dochody ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podstawą do naliczenia składki będzie przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne, zaś stawka zostanie zredukowana z 9% do 1/3 wartości stosowanego przez nich dla danego rodzaju dochodów ryczałtu.

Należy zwrócić uwagę na sytuację podatników opodatkowanych podatkiem liniowym, którzy zgodnie z założeniami Polskiego Ładu nie skorzystają na wyższej kwocie wolnej od podatku (albowiem ten rodzaj opodatkowania nie uwzględnia preferencji podatkowych), a ponadto stracą w konsekwencji planowanych zmian w składce zdrowotnej. Zatem, po wejściu nowych przepisów przejście na opodatkowanie podatkiem liniowym przestanie być dla przedsiębiorców opłacalne.

Zmiany obejmą również członków zarządu, którzy pobierają wynagrodzenie na podstawie uchwał powołujących ich do pełnienia tych funkcji. Projekt Polskiego Ładu przewiduje objęcie ww. osób obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Z projektu wynika, że objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym będą osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Oznacza to, że członkowie zarządu wynagradzani na podstawie uchwał zobowiązani będą do odprowadzania 9% składki zdrowotnej, której podstawą wymiaru będzie wysokość wynagrodzenia pobieranego z tytułu powołania.

Projekt zakłada również zmiany dla osób rozliczających się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej. Zmiany te mają polegać na:

• obniżeniu stawek ryczałtu dla osób świadczących usługi w zakresie opieki zdrowotnej - według projektowanej ustawy stawka ryczałtu w tym przypadku wyniesienie 14%,
• dla niektórych przychodów związanych ze świadczeniem usług w obszarze IT stawka ryczałtu wyniesie 12%,
• uniemożliwieniu stosowania opodatkowania w formie karty podatkowej dla nowych podatników,
• wyłączeniu z karty podatkowej świadczenia usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego w ramach wolnych zawodów.

W celu popularyzacji tzw. estońskiego CIT, który aktualnie nie cieszy się zbyt dużą popularnością, planowane jest rozszerzenie możliwości zastosowania tej ulgi. Po wprowadzeniu nowych przepisów:

• podmiotami uprawnionymi do zastosowania estońskiego CIT będą także spółki komandytowe oraz komandytowo-akcyjne,
• zniesiony zostanie górny limit przychodów podatników opodatkowanych estońskim CIT wynoszący 100 000 000 zł,
• zniesiony zostanie obowiązek utrzymywania na określonym poziomie nakładów inwestycyjnych lub wydatków na wynagrodzenia (warunek ponoszenia takich nakładów pozostanie, jednak będzie on dobrowolny dla dużych podatników, którzy dzięki ponoszeniu wskazanych nakładów inwestycyjnych będą mogli rozliczyć podatek dochodowy według niższej stawki),
• zmienione zostaną terminy zapłaty podatku od różnic przejściowych między wynikiem podatkowym, a wynikiem rachunkowym.

Projektowana ustawa wprowadza nową definicję posiadania miejsca zarządu. Po jej uchwaleniu podmioty nieposiadające siedziby na terytorium Polski będą uznawane za polskich podatników CIT, w przypadku gdy osoby lub podmioty zasiadające w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających takiego podmiotu:

• mają miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
• w sposób faktyczny, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych podmiotów prowadzą bieżące sprawy tego podatnika, w tym na podstawie umowy go kreującej, decyzji sądu lub innego dokumentu regulującego jego założenie lub funkcjonowanie, udzielonych pełnomocnictw lub powiązań faktycznych między takim podmiotem podatnikiem i polskimi rezydentami podatkowymi.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie do polskiego systemu podatkowego tzw. „grupy VAT”. Zmiana ta przewiduje możliwość uzyskania statusu podatnika podatku od towarów i usług przez grupę podatników ściśle powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Aktualnie podatnicy powiązani ze sobą finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie rozliczani są odrębnie. W efekcie czynności dokonywane w ramach powiązanych podmiotów są dokumentowane fakturami VAT, a każdy z nich odrębnie składa plik JPK_VAT, który zawiera w sobie deklarację VAT i ewidencję. Dla rozliczeń między tymi podmiotami stosuje się wymogi tak jak dla podmiotów kompletnie od siebie niezależnych. Po wprowadzeniu grup VAT ww. firmy będą mogły rozliczać się wspólnie. Tworzenie Grup VAT będzie dobrowolne.  W uzasadnieniu do projektu ustawy podkreślono, że system grup VAT wprowadziło już 18 państw UE, a kolejne 3 państwa wprowadziły grupę VAT w aspekcie uproszczeń dokumentacyjnych. W ciągu ostatnich dwóch lat uproszczenie to zostało wprowadzone w Luksemburgu, na Malcie oraz we Włoszech. Większość rozwiniętych gospodarek UE posiada tego typu rozwiązania, dające podatnikom przewagę konkurencyjną.

Należy zwrócić także uwagę na planowane wprowadzenie nowej formy kontroli przedsiębiorców w postaci nabycia sprawdzającego. Nabycie sprawdzające będzie dotyczyło wyłącznie ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej i wydawania paragonów fiskalnych. Chodzi o faktyczne sprawdzenie wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego poprzez dokonanie przez organ podatkowy zakupu towaru lub usługi (czynność ta nie będzie miała charakteru kontroli podatkowej ani kontroli celno-skarbowej).

Konkludując, opublikowany projekt Polskiego Ładu przewiduje wiele istotnych zmian w zakresie przepisów prawa podatkowego (zarówno tych korzystnych jak i mniej korzystnych dla przedsiębiorców), jednak mając na uwadze, że na chwilę obecną został on skierowany do konsultacji społecznych, na ostateczny kształt wdrażanych przepisów trzeba jeszcze poczekać.

Justyna Zając-Wysocka, doradca podatkowy, Wiceprzewodnicząca Małopolskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych
Więcej informacji na stronie internetowej Krajowej Izby Doradców Podatkowych www.podatkibezryzyka.pl