Konserwacja Pomnika Ofiar Wojny i Faszyzmu

Nazwa zadania: Konserwacja Pomnika Ofiar Wojny i Faszyzmu

Wartość dofinansowania: 124.608,47 zł 
Całkowity koszt inwestycji: 138.454,47 zł 

  Zadanie obejmuje prace konserwatorskie, renowację i zabezpieczenie Pomnika "Ofiar Wojny i Faszyzmu" w Tarnowie zaprojektowanego i wykonanego przez Bognę Ligęza-Drwal oraz Anatola Drwal w 1966 roku. Pomnik wzniesiono dla uczczenia pamięci ofiar II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej. 

    Pomnik składa się z dwóch kompozycji przestrzennych. Pierwsza symbolicznie przedstawia zniszczony dom, ruiny, o które oparta jest w geście rozpaczy mała dziewczynka. Dodatkowymi elementami kompozycji są dwa wielkie miecze, urna z ziemią z miejsc kaźni Polaków, umieszczona na ścianie zniszczonego domu, płaskorzeźba orła oraz napis 1939-1945. Na bocznej ścianie umieszczono nazwy miejscowości gdzie masowo ginęli Polacy. Druga kompozycja, oddalona od poprzedniej, przedstawia grupę trzech ludzi, którzy słaniając się z wyczerpania tworzą barykadę z własnych ciał. Jeden klęcząc pochyla głowę, a ręce oparł na zgiętych kolanach w geście rezygnacji, druga postać przedstawia również klęczącego, ale w geście zwycięstwa unosi lewą rękę, trzecia postać najbardziej tragiczna, przedstawia człowieka, który ma wyciągnięte do tył nogi, odchyloną głowę, jedynie lewą ręką jest połączony z poprzednikami. W miejscu serca ma wielką dziurę – symbol wydartej duszy. Obie kompozycje łączy rozległy plac otoczony murem z nieregularnych, granitowych bloków. Pomiędzy oboma kompozycjami znajduje się mały żeliwny znicz gazowy, który zapalany jest podczas uroczystości i obchodów świąt”.

  W ramach konserwacji technicznej planuje się wykonać oczyszczenie poszczególnych elementów kompozycji z nawarstwień powierzchniowych, brudu, kurzu, fałszywej patyny oraz zacieków z rdzy oraz wzmocnienie strukturalne. Przeprowadzone zostaną zabiegi fungistatystyczny z wykorzystaniem preparatów glono i grzybobójczych. W ramach konserwacji estetycznej odtworzona zostaną szlichty mineralne na elementach betonowych z uwzględnieniem faktury wypraw mineralnych. Urnę litery wykonane z brązu zostaną oczyszczone i zabezpieczone preparatem akrylowym. Miecze podczas poprzedniej renowacji zostały pokryte powłoka malarską imitująca kolorystycznie kolor spatynowanej miedzi, warstwa ta zostanie pozostawiona jako autorskie rozwiązanie wykonawców pomnika

  Pomnik powstał w 1966 r. jako odpowiedź środowisk polskich więźniów politycznych, w tym więźniów KL Auschwitz oraz innych obozów śmierci, organizacji zrzeszających wówczas m.in. żołnierzy Armii Krajowej oraz społeczeństwa Tarnowa na potrzebę upamiętnienia blisko 40.000 poległych i zamordowanych mieszkańców Ziemi Tarnowskiej. Wybrane pod pomnik miejsce, przy Cmentarzu Starym w Tarnowie, znajdowało się pomiędzy więzieniem a siedzibą Gestapo. Według relacji ustnej p. Antoniego Berowskiego, więzionego i przesłuchiwanego we wskazanych miejscach (nr w KL Auschwitz 93700), ciała zamordowanych w trakcie przesłuchiwań na Gestapo więźniów, były wynoszone nocą w koszu na bieliznę do dorożki i wywożone w nieznane miejsca. Jednym z miejsc gdzie zakopywano zwłoki mógł być teren dzisiejszego pomnika. Pomnik stanowił przez wiele lat, od 1966 do 1989 roku, miejsce uroczystości upamiętniające ofiary II wojny światowej, ofiary hitleryzmu i stalinizmu. Pomnik stanowi centrum uroczystości: 22 stycznia – rocznica Powstania Styczniowego (skorelowane z uroczystościami przy kurhanie powstańczym na Cmentarzu Starym), 8 maja Narodowy Dzień Zwycięstwa, 31 sierpnia wieczorne uroczystości w wigilię wybuchu wojny w 1939 pn. „Ostatni wieczór wolności”, 1 listopada warta honorowa przy pomniku (jak i w trakcie pozostałych uroczystości) złożona z harcerzy i uczniów tarnowskich szkół. Na uroczystości przybywają ostatni żyjący kombatanci. Odwiedzający cmentarz i pomnik 1 listopada mieszkańcy Tarnowa upamiętniają ofiary tysiącami zniczy rozkładanymi wokół pomnika. Dzięki remontowi pomnika i jego otoczenia nastąpi poprawa odbioru tego miejsca przez społeczeństwo Tarnowa i wielu przyjezdnych gości.