Razem możemy stworzyć lepszy klimat!

Zanieczyszczenia powietrza, które w znacznym stopniu wynikają ze stosowania paliw kopalnych wykorzystywanych do ogrzewania domów, prowadzą do powstaną smogu.

Zjawisko to jest szczególnie dotkliwe w okresie jesienno-zimowym, gdy mieszkańcy w dużym stopniu polegają na własnych źródłach ciepła, przyczyniając się do zanieczyszczenia powietrza szkodliwymi pyłami.

CZY ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA  WPŁYWA NA NASZE ZDROWIE?

Z punktu widzenia ochrony naszego zdrowia i życia bardzo szkodliwą substancją znajdującą się w powietrzu jest pył zawieszony. Największa emisja pyłów powstaje w wyniku spalania węgla i drewna w starych kotłach oraz piecach domowych. Duże zagrożenie stwarza również spalanie odpadów w tych kotłach, co jest nielegalne i powoduje poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi. Istotna jest również jakość spalanego węgla. Pył, którego cząstki mają średnicę aerodynamiczną poniżej 2,5 mikrometra (µm) określany jest jako PM2,5; pył PM10 to cząstki o średnicy do 10 µm . Pył składa się z cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu oraz cząstek będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. Może zawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany.

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA PYŁEM ZAWIESZONYM I BENZO[A]PIRENEM MOŻE POWODOWAĆ:

• choroby układu oddechowego: astma, nowotwory płuc, gardła, krtani, przewlekła obturacyjna choroba płuc, częste infekcje dróg oddechowych;
• choroby układu krwionośnego: zawał serca, nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienia serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca;
• choroby układu nerwowego: problemy z pamięcią i koncentracją, wyższy poziom niepokoju, stany depresyjne, udar mózgu;
• choroby układu rozrodczego: bezpłodność, przedwczesny poród, obumarcie płodu;

Do innych szkodliwych substancji powstających w wyniku niskiej emisji, oddziałujących na zdrowie należą:

• Tlenek węgla (CO, czad) – krótkotrwałe jego wdychanie przez człowieka powoduje silne zatrucie organizmu, którego następstwem może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa, zawał, a nawet śmierć.
• Tlenki azotu (NOx) – zatrzymują szkodliwe substancje w powietrzu  powodując smog. Tlenek azotu NO ma działanie drażniące dla dróg oddechowych, gardła i oczu, znacznie obniża odporność organizmu oraz powoduje choroby alergiczne.

GDZIE SZUKAĆ INFORMACJI O STANIE JAKOŚCI POWIETRZA?

• Na 56 tablicach informacyjnych zlokalizowanych na przystankach komunikacji miejskiej w Tarnowie wyświetlane są komunikaty o aktualnym indeksie jakości powietrza. Indeks ten charakteryzuje stan zanieczyszczenia powietrza. Wartość polskiego indeksu jakości powietrza liczona jest w oparciu o 1-godzinne stężenia zanieczyszczeń, przypisywane do odpowiedniej kategorii z tabeli zakresów dla indeksów poszczególnych zanieczyszczeń. Następnie indeks ogólny przyjmuje wartość najgorszego indeksu indywidualnego spośród zanieczyszczeń mierzonych na danej stacji. Na tablicach, w razie zaistnienia takiej sytuacji, mogą być wyświetlane ostrzeżenia o zagrożeniu związanym ze złym stanem powietrza i o jego konsekwencjach oraz o metodach unikania zagrożenia.
• Na stronie internetowej https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current?woj=malopolskie&rwms=true   można na bieżąco śledzić stan powietrza na terenie województwa małopolskiego, w tym na dwóch stacjach pomiarowych w Tarnowie (wyniki pomiarów automatycznych aktualizowane są co godzinę). Można tam także znaleźć wiele informacji dotyczących metodologii pomiarów, opisu monitorowanych substancji, w tym ich oddziaływanie na zdrowie i metody ograniczania zanieczyszczeń.
• Na stronie www.tarnow.pl zamieszczany jest komunikat o aktualnej jakości powietrza w naszym mieście. 
• Wiele danych na temat ochrony powietrza jest prezentowanych na stronie  www.powietrze.malopolska.pl, gdzie w formie graficznej przedstawiana jest aktualna jakość powietrza w poszczególnych rejonach województwa małopolskiego. Można też dowiedzieć się o wpływie zanieczyszczeń na zdrowie i o metodach ochrony, możliwościach pomocy mieszkańcom przy wymianie pieca,  poznać pracę ekodoradców.
• Aplikacja mobilna „Jakość powietrza w Polsce”  Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przedstawia dane bieżące o jakości powietrza z automatycznych stacji pomiarowych funkcjonujących w ramach państwowego monitoringu środowiska w całej Polsce. Są też dostępne inne aplikacje prezentujące aktualną jakość powietrza (w tym Ekointerwencja – możliwość zgłaszania naruszeń zasad ochrony środowiska)
• W Tarnowie funkcjonują dwa czujniki jakości powietrza przekazane przez Urząd Marszałkowski – na Szkole Podstawowej Nr oraz na Przedszkolu Nr 8. Wyniki pomiarów prezentowane są na zewnątrz budynków.
• Na siedmiu placówkach oświatowych w Tarnowie zainstalowano czujniki jakości powietrza Edukacyjnej Sieci Antysmogowej NASK.
• Ponadto na terenie Tarnowa znajduje się 8 czujników firmy Airly (ul. Norwida, ul. Chemiczna, ul. Do Huty, ul. Harcerska, ul. Lwowska. ul. Lema, ul. Błonie, ul. Krzyska). Z aktualnymi wynikami pomiarów jakości powietrza, zarówno w Tarnowie jak i w innych miejscowościach, można zapoznawać się na stronie https://airly.org/map/pl.

CO MOŻE ZROBIĆ KAŻDY Z NAS?

Do ochrony powietrza, którym wszyscy oddychamy, oprócz zastępowania niskosprawnych pieców węglowych ciepłem systemowym lub ogrzewaniem gazowym można przyczynić się również wykorzystując alternatywne sposoby pozyskiwania energii za pomocą mikroinstalacji OZE.

Jednym z głównych działań mających na celu poprawę jakości powietrza, zapisanych w „Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego”, jest ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych tj. źródeł powodujących „niską emisję”, głównie z indywidualnych systemów ogrzewania mieszkań. Narzędziem prowadzącym do redukcji zanieczyszczeń jest między innymi dofinansowywane mieszkańcom inwestycji w zakresie trwałej likwidacji kotłów węglowych oraz zastępowania ciepłem miejskim (tam gdzie jest to możliwe), ogrzewaniem gazowym czy wykorzystaniem alternatywnych sposobów pozyskiwania energii (OZE).

(można wykorzystać ulotkę, którą przesyłam w załączeniu – CoTyMozeszZrobić-Zeszyt2.pdf)

SPRAWDŹ JAKIE ZMIANY CZEKAJĄ W ZWIĄZKU Z UCHWAŁĄ ANTYSMOGOWĄ

• DO 30 KWIETNIA 2024 R. NALEŻY WYMIENIĆ KOTŁY POZAKLASOWE ORAZ KOTŁY PONIŻEJ 3. KLASY, A TAKŻE KOMINKI, KTÓRE NIE SPEŁNIAJĄ WYMAGAŃ EKOPROJEKTU LUBN IE POSIADAJA SPRAWNOŚCI CIEPLNEJ NA POZIOMIE CO NAJMNIEJ 80%
• DO 31 GRUDNIA 2026 R. NALEŻY WYMIENIĆ KOTŁY 3. I 4. KLASY.

PAMIĘTAJ,

• Spalanie węgla niskiej jakości (muły, floty, drobny miał) oraz i biomasy o wilgotności powyżej 20% jest zabronione!
• Jeśli montujesz nowy kominek, musi on spełniać wymagania  ekoprojektu!

SKORZYSTAJ Z PROGRAMÓW I MOŻLIWOŚCI DOFINANSOWANIA

• ROGRAM CZYSTE POWIETRZE
• ULGA TERMOMODERNIZACYJNA
• PROGRAM CIEPŁE MIESZKANIE
• PROGRAM MOJE CIEPŁO
• PROGRAM MÓJ PRĄD