Biała Cerkiew (Ukraina)
Miasto: Biała Cerkiew
Państwo:
Podział administracyjny: obwód kijowski
Ludność: 189 500 mieszkańców (2004)
www:http://www.bila-cerkva.osp-ua.info/
W skrócie o mieście
Biała Cerkiew - miasto na Ukrainie, położone nad rzeką Roś w obwodzie kijowskim, w odległości 80 km na południe od Kijowa. Założone w XI w. przez Jarosława Mądrego jako gród obronny. Szybko stała się jednym z najważniejszych grodów Rusi Kijowskiej. Prawa miejskie Biała Cerkiew otrzymała przywilejem królewskim w roku 1620 podpisanym w Warszawie.
W 1648 r. Chmielnicki powołał w Białej Cerkwi „pułk białocerkiewski” – najpotężniejszą siłę zbrojną Ukrainy. W 1651 r. podpisano tutaj rozejm polsko-ukraiński. Po ugodzie w Hadziaczu miasto wróciło do Polski. Wciąż rozbudowywana forteca stanowiła klucz do panowania nad Ukrainą. Ataki na nią (nieudane) były dziełem wszystkich niemal hetmanów – od Doroszenki po Orłyka. W 1774 r. Stanisław August Poniatowski nadał Białą Cerkiew Franciszkowi Ksaweremu Branickiemu. Odtąd, mimo przejęcia przez Rosję w 1793 r., Braniccy stali się mecenasami i animatorami rozwoju miasta. Wznieśli dwa pałace, przychodnię, hale targowe, kościół katolicki, sobór prawosławny, wiele zakładów przemysłowych.
W XIX w. ważną grupą ludności byli Żydzi (ok. 60% w 1900 r.), którzy uczynili z Białej Cerkwi drugi co do wielkości ośrodek handlowy Kijowszczyzny. W 1876 r. przeprowadzona została linia kolejowa Chwastów–Znamianka. W 1917 r. miejscowość była jednym z głównych ośrodków ruchu niepodległościowego. Z rekrutowanych tu Strzelców Siczowych atamana Semena Petlury utworzono armię niepodległej Ukrainy, która później zdobyła dwukrotnie (samodzielnie i wraz z Polakami) Kijów, a także miała znaczący udział w zwycięstwie Piłsudskiego nad bolszewikami. Ostatecznie miasto trafiło w 1920 r. w ręce Sowietów.
W czasie II wojny światowej hitlerowcy zamordowali tutaj 5 tys. osób, w tym niemal wszystkich Żydów. Jeszcze w 1958 r. liczba mieszkańców ledwo przekraczała 20 tys. wobec 50 tys. w początkach XX w. W latach 60. Biała Cerkiew stała się satelitą Kijowa, z którym połączyła ją uruchomiona w 1967 r. linia kolei podmiejskiej. W tym okresie liczba ludności wzrosła aż dziesięciokrotnie.
Do najcenniejszych zabytków zalicza się: pałac Branickich (XVIII/XIX w.), kościół parafialny (1812), cerkwie: unicka (XVIII w.) i prawosławna poł. XIX w.). W obrębie miasta nad Rosią - słynny park romantyczny Aleksandria - obecnie Rezerwat dendrologiczny - założony w końcu XVIII w. przez hetmana F. Branickiego i jego żonę Aleksandrę.
Obszary współpracy
Tarnów posiada z Białą Cerkwią porozumienie o wzajemnej współpracy partnerskiej podpisane w dniu 6 września 2007 r.
Podpisane porozumienie dotyczy następujących obszarów:
- gospodarki – poprzez sprzyjanie nawiązywaniu i rozszerzaniu kontaktów gospodarczych lokalnych przedsiębiorców, organizowanie targów, wystaw i konferencji gospodarczych
- edukacji – poprzez organizowanie spotkań i wymiany grup młodzieżowych, prowadzenie seminariów, konferencji, prezentacji i staży w celu umożliwienia wymiany informacji i doświadczeń
- kultury – poprzez wspólną organizację imprez i projektów kulturalnych, współpracę instytucji kultury obydwóch miast;
- sportu – poprzez organizowanie zawodów sportowych w różnych kategoriach wiekowych, ze szczególnym uwzględnieniem sportu amatorskiego oraz sportu dzieci i młodzieży
Podpisanie porozumienia o współpracy Tarnowa i Białej Cerkwi miało bardzo uroczysty charakter i odbyło się podczas głównej akademii jubileuszowej 975-lecia Białej Cerkwi.
